بررسی اثر ژن، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی 5 لاین اینبرد ذرت ‏‎(zea mays l.)‎‏ و هیبریدهای آنها با استفاده از تلاقی دای آلل

ترکیب پذیری عمومی و خصوصی 5 اینبرد لاین ذرت همراه با تلاقی های یکطرفه آنها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس نشاندهنده تنوع ژنتیکی معنی دار برای تمام صفات مورد بررس بود. اثرات ترکیب پذیری عمومی برای تمام صفات به غیر از عمق دانه معنی دار بود. اثرات ترکیب پذیری خصوصی نیز برای تمام صفات به غیر از وزن هزار دانه و درصد چوب بلال معنی دار بود. در نتیجه مشخص گردید که صفت عمق دانه تحت تاثیر ژنهایی با اثر غیرافزایشی و وزن هزار دانه و درصد چوب بلال تحت تاثیر ژنهایی با اثر افزایشی هستند. در کنترل صفات تعداد روزهای تا ظهور کاکل، تعداد روزهای تا شروع گرده دهی، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال از سطح زمین، تعداد روزهای تا رسیدن فیزیولوژیک، طول بلال، تعداد دانه در ردیف، عملکرد، تعداد روزهای تا رسیدن کامل و قطر بلال7 اهمیت ژنهایی با اثرات افزایشی و غیرافزایشی یکسان بوده ولی در کنترل صفات تعداد برگهای بالای بلال و تعداد ردیف دانه اهمیت ژنهایی با اثرات افزایشی بیشتر از غیر افزایشی بود. بطور کلی لاین ‏‎k1515‎‏ برای افزایش علمکرد، ‏‎mo17‎‏ برای افزایش وزن هزار دانه و تعداد دانه در ردیف و لاینها ‏‎k1254/2‎‏ و ‏‎k1263/8‎‏ برای زود رسی، افزایش تعداد ردیف دانه و قطر بلال مناسب بودند. تجزیه بوسیله روش هیمن نشان داد که نحوه اثر ژن در رابطه با صفات عملکرد، تعداد روزهای تا ظهور کاکل، تعداد روزهای تا شروع گرده دهی، ارتفاع بوته، تعداد روزهای تا رسیدن فیزیولوژیک، تعداد روزهای تا رسیدن کامل، طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، عمق دانه، وزن هزار دانه و ارتفاع بلال از سطح زمین بصورت فوق غالبیت است ولیبرای تعداد برگهای بالای بلال، تعداد ردیف دانه و درصد چوب، غالبیت نسبی وجود دارد. برای جلو انداختن تاریخ ظهور کاکل، شروع گرده دهی، رسیدن فیزیولوژیک، و رسید کامل و همچنین برای افزایش عملکرد، طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف، عمق دانه، ارتفاع بلال از سطح زمین و کم کردن میزان درصد چوب باید تعداد ژنهای غالب را بالا ببریم ولی برای افزایش تعداد برگهای بالای بلال، ارتفاع بوته، تعداد ردیف دانه و وزن هزار دانه باید تعداد ژنهای مکغلوب را بالا ببریم.